Badania hormonalne – kiedy warto je wykonać?
Równowaga hormonalna jest podstawą funkcjonowania zdrowego organizmu.

Równowaga hormonalna odgrywa kluczową rolę w regulacji wielu procesów życiowych – wpływa na metabolizm, sen, nastrój, koncentrację, a przede wszystkim na płodność i ogólne samopoczucie. Gdy występują zaburzenia hormonalne, mogą pojawić się charakterystyczne objawy: przewlekłe zmęczenie, problemy z wagą, trądzik, nadmierne owłosienie czy nieregularne miesiączki. Jeśli zauważysz, że organizm wysyła Ci takie sygnały, warto wykonać odpowiednie badania hormonalne.
Kiedy wykonać badania hormonalne i dlaczego jest to ważne?
Borykasz się z nieregularnym cyklem miesiączkowym, nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn (np. na klatce piersiowej, brzuchu czy brodzie) oraz nagłymi wahaniami masy ciała (mimo zdrowej diety i regularnej aktywności fizycznej)? A może nadmiernie wypadają Ci włosy, masz problemy z trądzikiem lub jesteś chronicznie zmęczona?
Powyższe sytuacje mogą być dla Ciebie znakiem, że doszło do zachwiania poziomu hormonów we krwi. W takich przypadkach warto udać się do lekarza i poprosić go o skierowanie na badania hormonalne, które mogą ułatwić diagnozę i dalsze leczenie.
Jakie badania na hormony zleca lekarz przy podejrzeniu zaburzeń?
W diagnostyce zaburzeń hormonalnych lekarze często zlecają oznaczenie konkretnych hormonów.
- Estradiol – zalicza się do jednej z dwóch podstawowych żeńskich grup hormonów płciowych. Hormon jest odpowiedzialny za kobiece kształty oraz rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w organizmie.
- Progesteron – razem z estrogenem reguluje cykl miesiączkowy kobiety.
- Testosteron – poziom tego hormonu jest wykorzystywany w diagnostyce m.in. zaburzeń funkcjonowania jajników czy nadnerczy.
- Prolaktyna – reguluje hormony rozrodcze u kobiet i mężczyzn. Dodatkowo u pań jest odpowiedzialna za utrzymanie laktacji.
- FSH – pełni ważną funkcję w wytwarzaniu estrogenów. Zaburzony poziom tego hormonu może być odpowiedzialny za depresję, zatrzymanie wody w ciele i wahania nastrojów.
- LH – zbadanie tego hormonu pomaga lekarzowi zdiagnozować niepłodność i zaburzenia miesiączkowania.
Badania hormonów pozwalają zidentyfikować nieprawidłowości w funkcjonowaniu jajników, nadnerczy czy tarczycy. Ważne jest też, by ocenić poziom witaminy D, której niedobór może wpływać na płodność, regularność cyklu, układ nerwowy i poziom insuliny.
Niektóre problemy z poziomem hormonów łatwiej zdiagnozować na podstawie wyników stężenia cholesterolu, glukozy i trójglicerydów we krwi. U kobiet, które mają problem z równowagą hormonalną, wskaźniki te są znacznie podwyższone.
Badanie hormonalne – jak wygląda?
Zastanawiasz się, kiedy zrobić badania hormonalne i jak sprawdzić poziom hormonów? Wystarczy pobrać krew (najlepiej na czczo). W niektórych przypadkach istotny jest dzień cyklu menstruacyjnego. Poziomy FSH i estradiolu warto badać między 2. a 5. dniem cyklu, a progesteron około 21. dnia. Warto wiedzieć również, jak się przygotować do badania hormonalnego. Jeżeli będziesz oznaczać np. stężenie prolaktyny we krwi, pamiętaj, aby unikać intensywnego wysiłku fizycznego czy stresu dzień przed pobraniem krwi. O wszystkich zaleceniach poinformuje Cię lekarz.
Ile kosztuje badanie hormonalne i czy można je wykonać na NFZ?
Wiele osób zastanawia się, ile kosztuje badanie hormonalne. Cena pojedynczego oznaczenia może wynosić od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych.
Jeśli zależy Ci na kompleksowej ocenie stanu zdrowia, warto rozważyć zakup pakietu badań hormonalnych. Może on obejmować kilka najważniejszych hormonów (np. tzw. trójka tarczycowa, czyli FT3, FT4, TSH), a czasem również parametry dodatkowe, jak glukoza, insulina czy witamina D. Dzięki temu możliwa jest dokładna diagnostyka – badania hormonalne są wtedy bardziej miarodajne i pozwalają lepiej zaplanować leczenie.
Kompleksowy pakiet badań hormonalnych dla kobiet to najczęściej wydatek kilkuset złotych. Dobra wiadomość jest taka, że część testów z krwi można wykonać bezpłatnie. Wystarczy poprosić lekarza rodzinnego o skierowanie na badania hormonalne na NFZ.
Jak wspierać prawidłowe działanie hormonów na co dzień?
Wspieranie równowagi hormonalnej nie kończy się na badaniach. Piramida zdrowia jasno określa, że podstawą jest ruch i zróżnicowana dieta. Aktywność fizyczna pozwala nie tylko się dotlenić i spalić ewentualny nadmiar tkanki tłuszczowej, ale też stabilizuje poziom glukozy i insuliny.
Dietę warto wzbogacić także w suplementy diety (np. OVARIN), które zawierają np. witaminę B6, która bierze udział w regulacji aktywności hormonalnej. Na jakie składniki powinnaś zwrócić szczególną uwagę, wybierając preparat wspomagający Twój organizm?
- Sprawdź, czy wybrany przez Ciebie produkt zawiera inozytole wpływające pozytywnie na owulację.
- Dowiedz się, jaka jest zawartość kwasu foliowego w danym suplemencie – dzienne zalecane spożycie to 200 µg.
- Upewnij się, że jednym z jego składników jest witamina D, którą – zgodnie z zaleceniami – powinien suplementować niemalże każdy Europejczyk.
- Zapytaj farmaceuty, czy suplement diety zawiera witaminę B6 i B12 wspomagające układ odpornościowy i nerwowy.
- Nie zapomnij o kwasie pantotenowym, który przyczynia się do właściwego metabolizmu komórkowego.
Zaburzenia hormonalne mogą wpływać na Twój humor, wagę, skórę i płodność, dlatego warto regularnie kontrolować poziom hormonów we krwi. Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy, zapytaj swojego lekarza rodzinnego, ginekologa lub endokrynologa, jakie badania hormonalne wykonać. Wczesna diagnostyka pozwoli skutecznie wykryć i leczyć wszelkie nieprawidłowości. Możesz skorzystać z badań na NFZ lub wybrać odpowiedni pakiet badań hormonalnych dla kobiet w prywatnym laboratorium. Pamiętaj, że dbając o równowagę hormonalną, inwestujesz w swoje zdrowie i lepsze samopoczucie!